Op een grijze, ietwat druilerige middag verzamelde het biobased bouwen netwerk zich bij De Keilewerf in Rotterdam. Buiten was het een beetje somber, maar binnen hing er een positieve energie. Wat meteen opviel: meer dan de helft van de aanwezigen was voor het eerst van de partij. Gemeentes, ministeries, bouwbedrijven, verzekeraars – allemaal nieuwkomers die de weg naar het netwerk hadden gevonden. Dat is niet zomaar toeval.

Opschalen en versnellen

Uit het leerproces van het netwerk bleek namelijk dat juist het betrekken van deze partijen zowel een wens als een barrière was: te weinig van hen waren tot nu toe actief in het netwerk. In de tussentijd is hier dus succesvol op ingezet. Dat zegt ook iets over de fase van de transitie waarin we zitten: van pionieren en experimenteren richting opschalen en versnellen. Biobased bouwen komt langzaam maar zeker uit de niche en maakt serieuze stappen om het nieuwe normaal te worden.

Kies voor biobased, tenzij…

Tijdens de bijeenkomst gingen we in verschillende deelsessies dieper in op vier belangrijke leerthema’s uit de leeragenda. Praktijkervaringen werden zo gekoppeld aan leervragen over het hele systeem. Bij de tafel over ketensamenwerking ging het over de leervraag: Hoe kan de gehele keten meebewegen in het gebruik van biobased materialen? Er wordt in de keten nog wel eens naar elkaar gekeken, maar uiteindelijk moet iemand die eerste stap durven zetten.

Een mooi voorbeeld was een groot bouwbedrijf dat bij renovaties een nieuwe richtlijn introduceerde: ‘Kies voor biobased, tenzij…(en dan moet er echt een héle goede reden zijn om daarvan af te wijken)’. Dit besluit zette een heel domino-effect in gang: nieuwe procedures, andere expertise, en leveranciers die mee moesten bewegen.

Kenniskloof; alle schakels mee

Een belangrijke barrière uit de leeragenda is de kenniskloof over biobased materialen binnen de keten. Wat we hier zagen, is dat zodra één partij de stap durft te zetten, álle schakels mee moeten bewegen en nieuwe kennis moeten opbouwen. Ook werd een ander punt uit de leeragenda onderstreept: hoe belangrijk het is om de juiste mensen binnen grote organisaties te vinden. Soms kan één persoon al een hele beweging in gang zetten.

Transitieschaamte, anyone?

Het netwerk droomt nu hardop over een groot statement op de Dag van het Biobased Bouwen in 2026, waarbij grote bouwers en woningcorporaties hun handtekening zetten. En stiekem hopen ze dat het een beetje gênant wordt als jouw naam ontbreekt. Transitieschaamte, anyone?

De dag eindigde met een kijkje bij het doorbraakproject ‘Stadsgrond’, in een grote loods waar bakstenen worden gemaakt van reststromen klei. Echte koplopers die het liefst de hele dag experimenteren met verschillende mengsels van stenen. Tussen die machines zagen we verzekeraars die linkjes legden met makers van biobased panelen, en start-ups die hun innovatieve ideeën lieten zien aan grote marktpartijen.

Zoek elkaar op in de keten

Precies de ontmoetingen die essentieel zijn als je een systeem in beweging wil krijgen. Dit is belangrijk, want uit de leeragenda kwam bijvoorbeeld naar voren dat certificering van biobased materialen een grote barrière is. Vaak is het de verzekeraar die garantie moet geven, en als die terughoudend is, vertraagt dat de hele keten. Het netwerk ziet daarom ook grote waarde in het vroegtijdig betrekken van deze regimespelers in het proces, om samen vertrouwen en kennis op te bouwen.

Hopelijk nemen alle aanwezigen een beetje van dat aanstekelijke enthousiasme mee terug naar hun eigen organisatie en worden de kansen van biobased bouwen ook zichtbaar bij de gevestigde orde. En blijft het netwerk tegelijkertijd vasthouden aan haar radicale kern, en de nieuwkomers meenemen in die energie. Dus: warm welkom, maar wel met stevige ambitie.